• Руханият
• 20 Мамыр, 2022

Бақар- шақар өсіп, апа, жатырмыз, Өзің басқан текеметтің үстінде

Алтыншаш

ЖАҚИЯНОВА

ЕҢ ЖАҚЫН АДАМ  

Ешнәрсеге болмай алаң,

Еркінсимін, батылданам.

«Әже» деген бір мен үшін,

Бәрінен де жақын адам.

 

Маған әркез көңілі алаң,

Дейтін құшып: «жаным, балам!»

Мейірімін аямайтын,

Болса екен әжем аман!

 

АПАМНЫҢ БОЛЖАМЫ           

 

Ай туыпты шалқалап,

Өз мүддесін арқалап.

Жасырады ақ ұлын,

Ақша бұлттар қалқалап.

 

Жайлы бәлкім өзіне,

Елдің сенсек сөзіне.

«Шаруаға жайсыз-ау», -

Деп тұр апам сезіне.

 

САҒЫНДЫМ, ӘЖЕ

 

Күттің бе екен балапаныңды,

Сағындым, әже, алақаныңды.

 

Өзің – қуат беретін,

Сезім – шуақ төгетін,

Саған табынам, әже!

 

Кетпейді естен күлімдегенің,

Басымнан сипап «күнім» дегенің.

 

Ертек, жұмбақтарыңды,

Күле тіл қатқаныңды,

Жүрмін сағынып, әже!

 

Ірімшік, айран, таба наныңды,

Сағындым қаймақ жалағанымды.

Тәтті балқаймағыңды,

Тосқан балдай дәміңді,

Аңсап қамығам, әже!

 

Мейірім төккен шуағың – нұрың,

Әжетай, сені сағынып жүрмін.

 

Мәңгі сағынышымсың,

Менің бағым үшін шын,

Өмір сүргейсің, әже!

 

КҮН РАЙЫ БҰЗЫЛДЫ

 

Қалған ашу-ызасын,

Төгіп-төгіп ғаламға.

Қағиданы бұзатын,

Қар жауып тұр даламда.

 

«Сәуір болса, күн тәуір»,

Дейтін еді аталар.

Сәуір айы – көктемнің,

Екінші айы аталар.

 

Соңғы қаһар, ылаңы –

Қар ұшқындап тұр, әні.

Сәуір кетті басталып,

Тәуір болмай тұр әлі.

 

Дала суық, бұрқасын,

Тал қорғалап тұр басын.

Өткеніне нали ма,

Аспан төкті көз жасын.

 

Алма гүлдей бастады,

Суық сәуір аспаны.

Ойламайды неге аяз,

Бір өзінен басқаны?

 

Күн райы бұзылған,

Аязға ел ұрынған.

Табиғаттың осындай,        

Заңы бар ма бұрыннан?

 

Өмір деген бір қызық,

Бір суынып, бір қызып.

Алар ма еді, мұндайда,  

Құстарды үйге кіргізіп...

 

ЖАН-НҰРЫМ

 

Құтты болсын туған күнің,

    Қызығым,

        Қызым –

            Жан-нұрым!

 

Мол болсын сенің өмірде

    Бақытың,

        Бағың,

            Ән-жырың!

 

Өсе бер жайнап, жарқырап,

    Талдырмаш,

        Нәзік

            Сән гүлім!

 

Қолымнан шыққан осынау

    Сыйымды

        Бүгін

            Ал, күнім!

 

ТЕКЕМЕТТІҢ ҮСТІНДЕ  

 

Кереметі болар әрбір істің де,

Өзіңізді еске аламыз біз күнде.

Бақар-шақар өсіп, апа, жатырмыз,

Өзің басқан текеметтің үстінде.

 

Үш немерем ойнап жатыр алысып,

Бірін-бірі қуалайды жарысып.

Омақаса құласа да қыңқ етпей,

Қайта тұрар бір-біріне жабысып.

 

«Апаң көріп еске алады анасын,

Енді жоқ ол, жасамайды жаңасын.

Алыспаңдар», – деп қоямын әредік,

Зілсіз ғана өзіңе ұқсап, анашым.

 

«Тәуба!» деймін, былғаса да, шашса да,

Бүлінбейтін, тозбайтұғын тас қана.

«Енеміздің шешесінен қалған» деп,

Келіндерім қарап қояр жасқана.

Апа, өзіңнен қалған бұйым – текемет,

Сыз жібермес жерден.

Жылы, не керек!

Жетіп еді үш балам да үстінде,

Осылардай бірін-бірі жетелеп.

 

Пана болып жылы, жұмсақ төсеніш,

Апа, әлі жетілеміз, өсеміз.

Ию-қию базар қылып үй ішін,

Шілдехана және өткіздік кеше біз.

 

ҚАРА БҰРЫМ

 

Ару келді шаштаразға бас ұрып,

Сұлулыққа, шаш қиюға асығып.

Келді де ұзын шашын кесіп тастады,

Қолаң шашы жатты жерде шашылып.

 

Жалаңдады шаштараздың қайшысы,

Неге керек оған елдің қайғысы.

Ару тұрды жүнін жұлған тауықтай.

Бұрынғы өңін жоғалтып ап ай-мүсін.

 

Әдемі еді қолаң шашы төгілген,

Бұрымымен сұлу болып көрінген.

Иретіліп белге соққан жыландай,

Жерде жатты қара бұрым өрілген.

 

Сұлулықтың бөлшегіндей бөлінген,

Сол бұрымнан неге ару жерінген?

Орны толмас өкінішті, ей, ару,

Көріп тұрдым көзіңнен.

 

ТЫМ ПЫСЫҚ

 

Інісін де бағатын,

Үлкендерге жағатын.

Төсекті де кешкісін,

Өзі сала салатын.

Қоңыр қозым, тым пысық.

 

Қонақ келсе томпаңдап,

Кесе тасып жүгірген.

Бос отырмай, бәріне,

Пысықтығы білінген.

Алуа қызым тым пысық.

 

Қарай білер көңілге,

Кірген үйде сенімге.

Апасына ұқсаған,

Пысық болар тегінде.

 

***

 

Боянғандай кешкі дала тым ғажап,

Жүрегімді гүл сезімге балады.

Көкжиектен арғы бетке сырғанап,

Күн даламен қош айтысып барады.

 

Алтындай боп көк аспанда күнімнің,

Соңғы шашқан сәулелері жүр жүзіп.

Жұлдыздарын енді келер түнімнің

Шағалалар сол сәуледен жүр сүзіп.

 

***

 

Кең даламды қимағандай құмартып,

Көкжиекке қалды иегін күн артып.

Жанарыма жаннат дүние сыйғызған,

Жаздың әсем, жайлы кеші тым артық.

 

Ақша бұлтпен қанаттасқан сезімім,

Жүрегімді жырға бөлер кезі мың.

Жазғы кеште әуезді ән естілсе,

Шаттық жырын, бақыт нұрын сезіндім.

 

 

ТӨРТ МЕЗГІЛ ЖЫРЫ  

 

Көгілдір көктем,

Сезімтал неткен.

Жылауық қыздай,

Көз жасын төккен.

Қиқуын салып,

Құс келіп жеткен.

Самал жел есіп,

Өбеді беттен.

 

Қызықты жазың,

Дәлелдеп азын.

Естідім - сұңқыл,

Құстардың сазын.

 

Күзіңде сары,

Сарғаяр бәрі.

Қылышын сүйреп,

Қыс келер тағы.

 

Қыс, міне, түсті,

Аязы күшті.

Жамылды ақ қар,

Қара жер үсті.

 

Түседі қысың,

Ертегі мүсін.

Өмірдің мәні

Не? Соны түсін!

 

СУРЕТТІ  ПОЭЗИЯ

 

Жайқалып тұрған гүлдерді көрем,

Бұлақтар – сурет бәрі де.

Шұлғиды басын шыбындап тұрған,

Жайылып жылқы әріде.

 

Үстінен қырдың ұшады құстар,

Тіршілік барын білдіріп.

Бабаларымның тұлғасындай боп,

Қара бұлттар жүр дүрлігіп.

 

ЗАМАНАУИ ӘЖЕ

 

Самайға түскен ақ қырау,

Күйіме қарап тап мынау.

Көңілі жас, жүрегі,

Әжені сен де таптың-ау.

Келсем де әже жасына,

Тақпадым шәлі басыма.

Жүн түтпек тұрғай, отырмын,

Нотбугымды алып қасыма.

 

Уатсап та маза бермейді,

Бойымды өлең кернейді.

Ертегі айтып берші деп,

Немерем кешке тергейді.

 

Өмірдің өзі - ертегі,

Ойыңнан өрбіп, өрлейді.

«Тағы да айтшы, апа!» - деп,

Немерем тыным бермейді.

 

«Қуыр да қуыр, қуырмаш»,

Қуырған бидай – ол да ас.

Өзіңе айтып беретін,

Апаңның жыры таусылмас.

 

ТАБИҒАТ ӨЗІ ЖЫРЛАЙДЫ

 

Көз жетпес сонау таулардан құлап,

Сыңғырлап ағар сырғалы бұлақ.

Ақ көйлекті ару назды үнін естіп,

Құшағын жаяр ырғалып құрақ.

 

Құлпырып тұр ғой гүлденіп аймақ,

Шуағын төге күн нұры жайнап.

Кекілін сипап оятты самал

Қайыңды тұрған әлдене ойлап.

 

Шығармай қойды-ау сезімдер шырмап,

Кеудемнен тәтті сағыныш ұрлап.

Қайталап тұр ғой бозторғай үнін,

Табиғат өзі күйші боп жырлап.